Նոր գիտությունը- Առաջին գիտական հեղափոխությունը Միջնադարից հետո

• Նշեք ճշգրիտ գիտելիների պահանջարկի մեծացման պատճառները 15-16-րդ դարերում:
  
  Աշխարհագրական մեծ հայտնագործությունները, ռազմական գործի, արտադրության և առևտրի զարգացումը ճշգրիտ գիտելիքների մեծ պահանջարկ առաջացրին:
  
• Բացատրեք առաջին գիտական հեղափոխություն հասկացության իմաստը; Որ ժամանակաշրջանն է ընգրկում այն
  
  գիտելիքները սովորաբար ձեռք էին բերվում փորձի ու գիտական հայտնա- գործությունների միջոցով: Նման ճանապարհով ստացված գիտելիքները արմատական թռիչք առաջացրին գիտության բնագավառում: Գիտության այդ աննախընթաց զարգա- ցումը ստացել է Առաջին գիտական հեղափո- խություն անվանումը:
  
• Ինչ տեսակետ էր պաշտպանում Կոպեռնիկոսը
  
  Նա ժխտում էր այն տեսակետը, թե Երկիր մոլորակը Տիեզերքի կենտրոնում է: Նա ապացուցում էր, որ Տիե- զերքի կենտրոնում Արեգակն է: Բոլոր մոլո- րակները, այդ թվում՝ Երկիրը, կլոր շրջածիրով պտտվում են Արեգակի շուրջը:
  
• Ինչու Բրուոյին ողջակիզեցին:
  
  Իտալացի գիտնական Ջորդանո Բրունոն (1548–1600) ասում էր, որ Տիեզերքն անսահման է: Այնտեղ կան բազմաթիվ մոլորակներ: Աստղերը հեռավոր արեգակներ են, որոնց շուրջը պտտվում են մարդկանցով բնակեցված մոլորակներ:
  
• էջ 146-149

Պատմություն

• Որ դարից են Հայաստանում սկիզբ առել վաղքրիստոնեական համայնքները
  
  Քրիստոնեությունը սկսել է Հայաստան ներթափանցել արդեն I դարում։
  
• Ովքեր են եղել Հայաստանում քրիստոնեության առաջին քարոզիչները
  
  Հայաստանում առաջին քրիստոնեության քարոզիչները եղել են Թադեոսն ու Բարդուղիմեոսը:
  
• Ինչու է Հայոց Եկեղեցին կոչվում առաքելական
  
  Քանի որ Հայոց քրիստոնեական եկեղեցու հիմնադիրները եղել էին առաքյալներ, այն անվանվում է առաքելական:
  
• Որ Թագավորի օրոք քրիստոնեությունը Հայաստանում հռչակվեց, պետական կրոն, ով դարձավ առաջին կաթողիկոսը:
  
  Քրիստոնեությունը պետական կրոն հռչակվես Տրդատ III Մեծ արքայի օրոք: Առաջին կաթողիկոսը դարձավ Գրիգոր Պարթևը:
  
• Ինչ դեր էր կատարում եկեղեցին Հայոց թագավորության կյանքում:
  
  Հայոց եկեղեցին վերածվեց տնտեսական հզոր ուժի։ Ժողովուրդը պարտավոր էր եկեղեցուն հանձնել բերքի մեկ տասներորդը (տասանորդ) և վճարել պտղի: Եկեղեցին շատ շուտով դարձավ երկրի խոշորագույն ավատատերերից մեկը:
  
• Համառոտ ներկայացրեք Հայոց եկեղեցու կառույցի ձևավորումը
  
  Քրիստոնեության ընդունումից հետո, սկսեցին վերացվել հեթանոսական մեհյանները, դրանց փոխարեն կառուցվեցին առաքելական եկեղեցիներ: Գրիգոր Լուսավորչի օրոք հիմնականում ձևավորվեց հայ եկեղեցական կառույցը։ Ստեղծվեցին 36 եպիսկոպոսություններ: Դրանց գլուխ կանգնած եպիսկոպոսներն արարողությունների ժամանակ տեղ էին զբաղեցնում կաթողիկոսի աջ և ձախ կողմերում։ Եպիսկոպոսություններից երկուսը ստեղծվեցին Վիրքի և Աղվանքի համար։

Վերածնունդ

• Ինչ է նշանակում Վերածնունդ
• XIV դարից սկսած՝ փորձեր էին արվում վերականգնելու և օգտագործելու հունահռոմեական մշակույթի առավել կարևոր նվաճումները: Դասական լատիներենը նորից վերածնվեց և դարձավ պաշտոնական հաղորդակցության ու գիտական լեզու: Այդտեղից էլ այդ ժամանակաշրջանը (XIV–XVI դդ.) ստացավ Վերածնունդ (Ռենեսանս) անվանումը:
• Որտեղ է սկզբանավորվել է Վերածննդի դարաշրջանը
• Վերածնունդը սկզբնավորվեց Հյուսիսային Իտալիայում, ապա տարածվեց ամբողջ Եվրո- щиупий:
• Ովքեր էին հումանիստները
• Մարդը հայտնվեց Վերածննդի գործիչների հետաքրքրության կենտրոնում: Ուստի այդ գործիչներին սկսեցին անվանել հումանիստ- ներ` մարդասերներ:
• Ովքեր էին Ֆլորենցիայի երեք լուսատուները
• են «Ֆլորենցիայի երեք լուսատուները»՝ Դանթե Ալիգիերին, Ֆրանչեսկո Պետրար- կան և Ջովանի Բոկաչչոն:
• Որ ժամանակաշրջանն է կոչվում Բարձր Վերածնունդ և ինչու: Թվարկեք իտալական Բարձր Վերածննդի նշանավոր արվեստագետների:
• Վերածննդի դարաշրջանում հատկապես նշանակալից է XV դարի վերջից մինչև XVI դա- րի առաջին կեսն ընկած ժամանակա- հատվածը: Այն անվանում են Բարձր Վերա ծնունդ
• Ինչ է Հյուսիսային Վերածնունդհը: Թվարկեք դրա ներկայացուցիչների և նրանց հայտնի ստեղծագործություններ:
• Վերածնության մշակույթը տարածվեց նաև եվրոպական մյուս երկրներում: Քանի որ դրանք հիմնականում ընկած էին Ալպերից հյուսիս, ապա տեղի վերածնունդը ստացել է Հյուսիսային Վերածնունդ անվանումը:
  
  Էրազմ Ռոտերդացին, Թոմաս Մորը, Ալբրեխտ Դյուրերը, Պիտեր Բրոյգել Ավագը, Դանթեն, Լեոնարդո Դա վինչի, Ռաֆայել, Միքիլանջելո:

Պատմություն 11.02.2024

• Ով և երբ միավորվեց Չինաստանը վաղ միջնադարում:

Հյուսիսային Չինաստանում կայսր հռչակված Յանցզյանը 581 թվականին վերամիավորեց երկիրը։

• Ինչ է կոչվում կառավարման այն համակարգը, որը ստեղծվել է Չինաստանում:

Կառավարման համակարգը կոչվում է ընտրություն ըստ արժանիքի։

• Նկարագրեք այն: Ձեզ դուր է գալիս այդ համակարգը. ինչու:

• Ինչպես Չինաստանն ազատագրվեց մոնղոլական տիրապետությունից:

Չինաստանի ժողովուրդը ոտքի ելավ ազատագրական պայքարիև 1368 թվականին մոնղոլական տիրապետությունը տապալվեց։

• Ինչու էին չինացիները այդքան մեծ ուշադրություն դարձնում իրենց երկրի պատմությանը:

Չինաստանում մշտապես կարևորվել է կրթական գործը: Դպրոցներում պատրաս
տում էին մասնագետներ և ծառայողներ Կայսրերը պետական հոգածություն են ցուցաբերել պատմության ուսումնասիրմանը՝ պատմագրությունը դարձնելով պաշտոնական գործ: Ստեղծվեցին բազմաթիվ ձեռագիր, իսկ տպագրության գյուտից հետո՝ նաև տպագիր աշխատություններ:

• Որտեղ է գտնվում Ճապոնիան: Երբ են այնտեղ ստեղծվել առաջին պետությունները:

Ճապոնիան գտնվում է Ասիայի արևելքում։ Առաջին պետություններն այնետ ձևավորվել են 4-6 դարում։

• Ինչպես Ճապոնիան խուսափեց մոնղոլական նվաճումից:

Մի ուժեղ տայֆուն խորտակեց մոնղոլների նավատորմը։

• Ինչ առանձնահատկություններ ուներ միջնադարի ճապոնական մշակույթը:

Զգալի էր չինական մշակույթի ազդեցությունը ճապոնականի վրա: Ճապոնացիները Չինաստանից վերցրին գրության համակարգը: Մայրենի լեզվի զարգացումը հանգեցրեց հիրագանա կոչվող գաղափարագրերի ստեղծմանը:

Քոչվորական կայսրությունները

• Որ տարածքների վրա է կազմավորվել Սելջուկյան պետությունը
  
  Թյուրքական օղուզ ցեղի առաջնորդ Սելջուկը և նրա ժառանգները XI դարի կեսերին գրավեցին Իրանը և հիմնեցին Սելջուկյան պետությունը։
  
• Մանազկերտի ճակատամարտը ի՞նչ նշանակություն ունեցավ սելջուկների համար։
  
  1071 թվականին Մանազկերտի ճակատամարտում սելջուկները հաղթեցին բյուզանդացիներին։ Գրավելով Փոքր Ասիայի մի մասը` նրանք այստեղ ստեղծեցին Իկոնիայի սուլթանությունը։
  
• Որտեղ է ստեղծվել Իկոնիայի սուլթանությունը։
  
  սուլթանությունը ստեղծվել է Փոքր Ասիայի մի մասի վրա։
  
• Ո՞վ և ե՞րբ միավորեց մոնղոլական ցեղերը։ Ի՞նչ անուն նա ստացավ։
  
  Մոնղոլական ցեղերը միավորել է Թեմուչինը։ 1206 թվականին Թեմուչինը ընտրվեց համամոնղոլական կառավարիչ՝ Չինգիզ խան անունով։
  
• Թվարկեք և քարտեզի վրա ցույց տվեք մոնղոլների նվաճած երկրներն ու տարածքները։
  
  Մոնղոլները նվաճեցին Միջին Ասիան, Իրանը, Հայաստանը, Կովկասը, Ռուսիայի մի մասը, Հյուսիսային Չինաստանը։ Նրանք պատմության մատնեցին Իկոնիայի սելջուկներին և գրավեցին Փոքր Ասիայի մի մասը։ Մոնղոլները գրավեցին նաև Բաղդադը։ Մոնղոլական տերությունը ձգվում էր Խաղաղ օվկիանոսից մինչև Միջերկրական ծով։
  
• Քանի փոխարքայությունների էր բաժանված մոնղոլական տերությունը։
  
  Մոնղոլական տերությունը բաժանված էր հինգ փոխարքայության։
  
• Ե՞րբ է հիմնադրվել Օսմանյան պետությունը և որտե՞ղ։
  
  պետությունը հիմնադրվել է 1299 թվականին Օսման բեյի կողմից։
  
• Ո՞ր սուլթանի գրավեց Կոստանդնուպոլիսը և ե՞րբ։
  
  Կոստանդնուպոլիսը 1453 թվականին գրավել է Մեհմեդ II Սուլթանը։
  
• Ներկայացրեք թուրք-պարսկական պատերազմների արդյունքները։
  
  Արևելքում Օսմանցիները բախվեցին Իրանի հետ։ Միջագետքին և Հայաստանին տիրելու համար սկսվեցին թուր-պարսկական երկարատև պատերազմներ։ Պատերազմից հետո Կասրե-Շիրինում 1639 թվականին կնքվեց հաշտությքան պայմանագիր։ Իրաքը, Արևմտյան Հայաստանը և Արևմտյան Վրաստանը անցան Թուրքիային, իսկ Արևելյան Հայաստանն անցավ Պարսկաստանին։

Հայաստանի հզորացումը

• Ինչ քայլեր ձեռնարկեց Տրդատ 3-րդը երկրի հզորացման ուղղությամբ: Տրդատ III-ը սկսեց վարել երկրի հզորացման քաղաքականություն։ Տրդատի գահակալությամբ Մեծ Հայքում խաղաղություն և բարեկեցություն հաստատվեց; Նա բարձրացրեց գործակալությունների դերը երկրի կառավարման և պաշտպանության գործում, ուժեղացրեց հայկական բանակը։ Հայոց արքայի ձեռնարկած միջոցառումների շնորհիվ երկրի տնտեսությունը վերելք ապրեց։ Զարգացավ առևտուրը, որի գլխավոր կենտրոնը Մեծ Հայքում Արտաշատն էր։
• Թվարկեք այդ ժամանակի հայտնի քաղաքները։ Արտաշատ, Մծբին, Տիգրանակերտ, վան, Նախիջևան, Ջուղան, Վաղարշապատ, Երիզան։
• Երբ և որտեղ է տեղի ունեցել քրիստոնեական եկեղեցու առաջին տիեզերական ժողովը:Հայաստանից ով է մասնակցել ժողովին: Նիկեայի առաջին տիեզերական ժողովը տեղի է ունեցել 325 թ․։ Հայաստանից ժողովին մասնակցել է Գրիգոր Լուսավորչի որդի Արիստակես եպիսկոպոսը։
• Ով էր Գրիգորիսը և ինրչ գործունեություն էր իրականացնում: Գրիգորիսը Գրիգոր Լուսավորչի թոռն էր։
• Երբ է թագավորել Խոսորով 3-րդ Կոտակը: Ուր տեղափոխեց նա արքունիքը: Խոսրով 3-րդ Կոտակը թագավորել է 330-338 թթ․։ Խոսրովն արքունիքը տեղափոխեց Արտաշատից ոչ հեռու՝ Դվին բնակավայրը։

Պատմություն

• Ինչ է ավատը:Ինչու էր միջնադարյան հասրակությունը կոչվում ավատատիրական:

Մասնավոր հողային կալվածքը կոչվում էր ավատ, դրա պատճառով միջնադարյան հասարակությունը հայտնի է ավատատիրական  անունով:

• Թվարկեք վաղ միջնադարի Հայաստանում հողատիրության հիմնական ձևերը:

Համայնական հողատիրություններ

Հայրենական կամ հայրենիք

Պարգևանք

• Ով էր Հայաստանի ամենախոշոր հողատերը:

Թագավորը

• Ինչպես էին կոչվում ժառանգաբար փոխանցվող հողային տիրույթները:

Հայրենական կամ հայրենիք

• Ինչ է աստիճանակարգությունը

Ենթակայության համակարգ

• Հայաստանում ավատատիրական ենթակայության ինչ է սկզբունք էր գործում:
• Ինչ դասերից էր կազմված ավատատրական հասարակությունը Հայաստանում:

Ազատ և անազատ

Պատմություն

• Ինչ տարածքներ կորցրեց Բյուզանդիան արաբների դեմ մղվող պատերազամների հետևանքով
• Բյուզանդիան արաբների հետ պատերազմում կորցրեց Ասորիքը, Պաղեստինը և Փոքր Ասիայի արևելքը:
• Ով էր Հայկական-Մակենդոնական արքայատոհմի հիմնադիրը:Ինչպես նա հասավ յասերական աստիճանի
• Նոր արքայատոհմի հիմնադիր Վասիլ (Բարսեղ) I–ը ազգությամբ հայ էր: Նա իրեն համարում էր հայ Արշակունիների ժառանգ: Բարսեղը ծնվել էր Մակեդոնիայում՝ չքավոր գյուղացու ընտանիքում: Մանուկ հասակում գերվել էր բուլղարների կողմից և երկար ժամանակ ապրել գերության մեջ: Վերադառնալով Բյուզանդիա՝ նա ծառայության է անցնում կայսերական արքունիքում՝ որպես ախոռապան: Շուտով Բարսեղը դառնում է համակառավարիչ և Միքայել III կայսեր հետ սկսում է կառավարել երկիրը: Այնուհետև տապալելով նրան՝ դառնում է կայսր:
• Փաստերով հիմնավորեք,որ Հայկական արքայատոհմի օորոք Բյուզանդիան կրկին հզորացել էր:
• Նախ Վասիլ I–ը մտցրեց գահաժառանգման նոր կարգ, որի շնորհիվ միայն իշխող
  արքայատոհմի ներկայացուցիչները կարող էին կայսր դառնալ: Նրա օրոք Բյուզանդիան վերականգնեց իր տիրապետությունը Միջերկրական և Սև ծովերի ավազաններում:
  Վասիլ I–ի օրոք լրացվեց նաև Հուստինիանոսի կազմած օրենսգիրքը: Նրա հաջորդ Լևոն VI
  Իմաստասերը կազմեց օրենքների նոր ժողովածու, որը բաղկացած էր 60 գրքերից: Հայկական արքայատոհմի կառավարման տարիներին կայսրությանը հաջողվեց իրեն միացնել Բուլղարական թագավորությունը, Ասորիքը, Հյուսիսային Միջագետքի և Հայաստանի զգալի մասը:
• Ինչով էր հայտնի Կոստանդին 7-րդ Ծիրանածին կայսրը
• Մշակույթի ու գիտության հովանավոր էր Կոստանդին VII Ծիրանածին կայսրը: Նա մի շարք գիտական աշխատությունների հեղինակ է: Դրանք արժեքավոր տեղեկություններ են պարունակում կայսրության կառավարման կարգի վերաբերյալ:
• Որն է բյուզանդկան էպոսը և ինչի հետ է կապված նրա ստեղծումը:Այս առումով կարող ենք այն համեմատել հայկական պոսի հետ:
• Երբ է բացվել Կոստանդուպոլսի համալսարանը
• 1045 թ․ բացվեց Կոստանդնուպոլսի համալսարանը։
• Ովքեր էին սելջուկները և պեչենեգները:
• Սելջուկներիը Մանազկերտի ճակատամարտում հաղթեցին Բյուզանդական զորքին և ստեղծեցին իրենց պետությունը Իկոնիայի սուլթանությունը։ Նրանք հարձակվում էին Բյուզանդիայի վրա Ասիական կողմից։ Պեչենեգները նույնպես մեծ սպառնալիք էին Բյուզանդիայի համար, որոնք ասպատակում էին Բալկանյան թերակղզին։ Պեչենեգները Բյուզանդիայի վրա հարձակվում էին եվրոպական կողմից։
• Երբ է տեղի ունեցել Մանազկերտի ճակատամարտը:ինչ հետևանքներ ունեցավ այն:
• Մանազկերտի ճակատամարտը տեղի է ունեցել 1071 թ․ Մանազկերտ քաղաքի մոտ։ Մանազկերտի ճակատամարտում բյուզանդական զորքը պարտվեց սելջուկներին։ Կայսր Ռոմանոս IV Դիոգենեսը գերի ընկավ։ Շարժվելով արևմուտք՝ փոքր Ասիայում սելջուկները ստեղծեցին իրենց պետությունը Իկոնիայի սուլթանությունը։
• Որ արքայատոհմին անցավ գահը ծանր վիճակում:

Պատմություն

• Քրիստոնեությունը երբ է հռչակվել պաշտոնական միակ կրոն Հռոմեական կայսրությունում:
• 381 թ
• Ինչով էր վտանգավոր արիոսականությունը
• Նրանով էր վտանգավոր, որովհետև այն շեղվում էր ընդունված կաննոներից։
• Ինչ է Հավատո հանգանակը և երբ է ընդունվել
• Հավատո հանգանակը դավանանքի կաննոներն է որը ընդունվել է 325 թ․
• Եկեղեցական որ ժողովն է հաստատել ընտրված գրականության ցանկը:Ինչ մասերից է կազմված Աստվածաշունչը:
• Ստեղծել է Կարթագենի Եկեղեցական համաժողը և կազմված է հին և նոր կտակարաններից։
• Թվարկեք քրիստոնեական եկեղեցու առաքելական աթոռներ:
• Ով է հիմնադրել Հռոմի առաելական աթոռը
• Հռոմի աթոռը հիմնադրել է Հիսուսի աշակերտ Պետրոս առաքյալը։
• Ինչ է նշանակում (Պապ)
• Պապ-տիեզերական (համաշխարհային) եկեղեցու
  ղեկավար:
• Ով է ղեկավարում հունական եկեղեցին:
• Կոստանդուպոլոսի պատրիարքը։
• Թվարկեք ձեզ հայտնի արևելյան եկեղեցիներ